Expedities & Reizen

"Het was een superdag voor ons! Losse sneeuw waar de ski's net in weg zonken. Eronder hard ijs zodat de latten gleden als over een geolied oppervlak. Maar die losse sneeuw was nodig om te kunnen sturen. De ene helling lastiger dan de andere maar het ging perfect. Een heerlijke sport!" Ik had dit absoluut over vandaag kunnen schrijven, onze afdaling vanaf het Dovrefjell plateau benaderde perfectie (eh, qua gevoel in het hoofd dan he, niet zozeer onze gratie of stijl). Maar het waren Amundsen's woorden, opgetekend 6 januari 1912. Ook hij daalde die dag een plateau af. Dat van Antarctica. Waarmee...

We waren een paar dagen onderweg, toen zich onverwacht - zoals wel vaker als je denkt volslagen zorgeloos te kunnen zijn - enkele problemen voordeden. Bij brander en binding. Beiden tamelijk essentiële materialen. Genoeg reparatiespul mee en gelukkig borrelde Frank over van de ideeën wat eraan gedaan kon worden. Zo togen we naar de eerstvolgende Noorse berghut waar twee vrouwen de houtkachel tot buitengewone hoogte opgestookt hadden. Ideaal om in het gat van de dolgedraaide schroef lijm plus lucifershoutjes te prutsen om zo de nieuwe en iets langere schroef op de binding te zetten. De brander...

Je kunt nog zoveel plannen maken, uiteindelijk bepaalt de berg (en het weer) wat daarvan terecht komt. In Trollheimen was het te warm en er lag uiteindelijk te weinig sneeuw - over Dovrefjell woedde dagenlang een storm. In de bergen word je een geduldig mens, uiteindelijk neemt de storm af en kunnen we onze slee inpakken en op eigen houtje omhoog trekken! De sneeuw kraakt. De slee piept. De latten glijden. Toch strekt de stilte zich eindeloos ver uit. Deze momenten hierbuiten, daar draait het om. Ik kijk niet langer angstvallig omlaag (of er geen houtschilfer afbladdert). Ook wantrouw ik niet...

Ze rusten op mijn rechterschouder, mijn hand er losjes overheen terwijl ik door de diepe sneeuw omhoog waad naar de drie historische hutjes van Øverbø. Het ruikt naar een verbrande schutting op mijn schouder, nog niet zo lang geleden hebben we de glijvlakken geteerd en dat vervolgens ingebrand. Ski's horen natuurlijk aan voeten en niet op schouders - maar de stijgvellen gebruiken we volgende week wel (als we met de sledes op tocht gaan), nu wil ik eigelijk alleen omlaag glijden! Dit is ons moment! Ze zijn klaar! Niet te geloven! Het is echt gelukt! Wat een magisch project! Helemaal om onze latjes...

Vanochtend gaat de binding erop. Eerder deze week leerde Tarjei ons van vers gesneden berkentwijgen een originele binding maken. Sondre Norheim was de bedenker van deze gedraaide twijgenbinding. In die tijd was alleen een teenbinding gebruikelijk. Doordat Sondre er een hieldeel aan toevoegde, werd de ski stukken bestuurbaarder. Toch kiezen we voor onze tocht straks door de bergen van Dovrefjell en Trollheimen voor onze Rottefella Chilibindingen - onderweg steeds nieuwe berkentwijgen snijden en draaien, lijkt ons minder aantrekkelijk. Dan staan we daar beiden met onze gloednieuwe houten ski's......

We hebben onze rechte latten gestoomd (1 uur gingen alleen de punten in een soort kist waaronder een fluitketel die met zijn tuit via een slang met de kist verbonden was), daarna ging de nu ineens verrassend buigzame punt voor een etmaal in een buigmal (gewoon een halfronde houten vorm met dwarslatten zodat de lat gevangen zat) zodat wij ondertussen tijd hadden voor Andere Zaken. Zoals het skimuseum doorsnuffelen van Morgedal (absoluut vele malen boeiender dan die van Holmenkollen) en omhoog naar Øverbø waar het geboortehutje staat van Søndre Norrheim. Uit de buigmal halen was het ware werk:...

Als ik de werkschuur in kom, ruik ik het bos, of nee, deze dennengeur lijkt haast nog scherper, nog tintelender. De vloer nog bezaaid met het werk van gisteren. Mijn lijf (handen, rug, armspieren) nog vermoeid van al het hakken, zagen, schaven en schuren. Ik blijk veel meer spieren te hebben dan ik wist. Ook was ik tot gisteren slechts bekend met blaren op mijn voeten, maar op mijn handen is dus ook mogelijk. Ook Frank, die nog duizend keer harder hakt en schaaft dan ik, is doodmoe - al slapen we allebei als marmotten in Grootmoe's Huis. Maar wat is dit alles onvergetelijk, nu al. Die latten kruipen...

Tjonge, wat een immense klus om 'gewoon' een plank in handen te krijgen... Dit opent wel mijn ogen voor vroegere tijden! Het weghakken van al dat overtollige boomspul is niet alleen tijdrovend en intensief maar je moet vooral ook uitkijken dat je weer niet téveel weghakt want dan kun je weer terug het bos in... Stiekem fantaseer ik tussen al dat hakken door over straks, als we op onze eigen houtjes een echte trektocht gaan maken... Ik weet nu al dat het anders voelen zal. Man, ik hou nú al van die dingen! Ik ga ze straks bij elke steen beslist afdoen, liefdevol over de obstakels tillen... Stel...

'Skid' is oudnoors voor een gekloofd en vlak stuk hout. En die oude Noren wisten wat ze deden, naar verteld wordt ruim 4000 jaar geleden al. Dus waarom niet extra tijd en moeite stoppen in het verkrijgen van zo'n stuk gekloofd hout?! Samen met Tarjei gaan we het bos in, op zoek naar de juiste stam. "Die moet dood zijn, recht, winddroog, niet verrot en minstens 25 cm dik," leert Tarjei ons. Zo'n skiboom is hier op de hellingen rond Morgedal snel gevonden. Het hakken en zagen kan beginnen. Als de boom eenmaal om is, vierendelen we hem met zelfgemaakte houten wiggen. De stam kraakt, piept, zingt zelfs...

We zijn aangekomen in Morgedal, waar we in een prachtig authentiek huis mogen logeren, Oldemors Huset uit 1917.