Op Eigen Houtje

Komt een toerist bij een reisburo. "Ik wil graag een folder van een gebied waar nog nooit iemand geweest is." Deze anekdote las ik op een Duits kanoforum. Het betrof iemands reactie op het steeds gedetailleerdere gevraag van een ander forumlid met plannen voor de Piteälv. Aan dat soort dingen denk ik onderweg. Langzaam sjouwen we omhoog, elk met ruim 30 kilo in de rugzak, nu eens over stenen dan weer tussen manshoge struiken. Het is inmiddels de 12e dag (13 juli 2016) sinds we uit Arjeplog vertrokken. Van Elsa's pad is weinig anders over dan hier en daar een afgebladderd restje verf op een omgevallen...

Een kano leert me misschien meer dan welk ander niet-gemotoriseerd-transportmiddel de kunst van het grote genieten. Met een kano reis je bewust langzaam, stroomopwaars al helemaal. Hoe langer het duurt, hoe meer het landschap zich in je ziel schrijft. Het bruisende gekolk van de rivier waar we langs kamperen, het is gek, die herrie zou juist onrust moeten geven, maar het is een heerlijk geluid en het wiegt me in slaap. Deze 11e dag van de kanoreis is geen verplichte wachtdag maar een gekozen blijfdag. Er is ineens tijd zat om bij de Jurunhut aan te komen (depot 2) want na 2 dagen zijn we halverwege...

Sinds we uit Vuoggatjålme vertrokken, zijn we nu twee dagen onderweg in het Sildutdal. Een waanzinnig mooi en behoorlijk ongerept dal waar weliswaar volgens de kaart een pad doorheen loopt (voor het laatst van rode verf voorzien door Elsa's Samische drager Gustaf). Maar het pad wordt nauwelijks belopen (de Kungsleden ligt niet al te ver weg...) We hebben net als Elsa geen flauw idee hoeveel we kunnen lijnen of hoeveel we moeten dragen. Dat hoort bij het avontuur. Bij wildere gebieden. Onzekerheid. Soms pakt dat moeizaam uit, met stormwind en hoge golven. Maar altijd, altijd keert op enig moment...

Na het verwarmende kampvuur, peddelden we gisteren nog uren verder. Opnieuw beet de kou zich vast in mijn gezicht, mijn handen. 'Wie niet ook van storm, regen en duisternis houdt, is als een toerist in een VVV-folder', schrijft de Zweedse dichteres Ingeborg Lagerblad. Het werd droog, de wind hield aan, de golven waren heerlijk en de wolken zagen grijs van de volgende bui - maar het eind van Sädvvájávrre kwam in zicht. Opgetogen klommen we uit de kano en waadden de laatste ondiepe, stenige meters naar de oever. Frank en ik maakten een highfive van opluchting, Herschel een grote drol. De bergen...

Tegen 22 uur van onze tweede wachtdag bij Sädvaluspen (we hebben dan net 1,5 uur geslapen) horen we de wind niet langer door 'onze' berken gieren en dus staan we op om niet veel later de volbepakte Wideblom het meer in te schuiven. Niet dat het lekker rustig is. Zwarte bergen aan weerszijden, onrustig rollende golven met af en toe nog een breker. Maar de hemel is helder en we zijn van windkracht 6/7 eindelijk terug naar 3/4. Tegen, voor de duidelijkheid. Op spiegels hoeven we hier echt niet te gaan wachten... We ronden Långudden onder de rechteroever (maar niet te dicht op de kant vanwege...

Afgelopen nacht is het niet stil gevallen, maar misschien straks in de eerste helft van de ochtend? Zo zitten we al om 06.00 uur aan de pap. Mocht de onverminderd onstuimige wind straks gaan liggen, staan wij startklaar aan de waterkant. Naarmate de ochtend verstrijkt, verschuiven we het vertrekplan naar de middag. De windvoorspelling is gunstig maar in de praktijk blijft Sädvvájávrre een hardnekkig tochtgat. De tweede wachtdag. Opnieuw uitzitten. Er is hier feitelijk nog geen seconde zonder schuimkoppen geweest. Naarmate de middag verstrijkt, verschuiven we het mogelijke vertrek naar vanavond,...

De wind giert door de berken achter ons kamp. Schuimgolven beuken onze baai binnen. De bergen aan de overkant van het Sädvvájávrre zien niet langer groen maar zwart. Uit de dreigende wolken valt regen. Het is duidelijk. Windkracht 7 tegen is geen kans maar garantie op ellende. We blijven waar we zijn. Wat vond ik uitzitten vroeger zwaar. De saaiste momenten van de reis! Duurden eindeloos. Toen geloofde ik nog dat het doel een bergtop was of een afstand. Maar als wachten niet langer voelt als stilstand, als wachten een feestje wordt - zelfs al kom je geen meter verder - dan verandert de toon....

Een kano op je schouders over land dragen is misschien niet direct waar je aan denkt bij een kanotocht door wild Scandinavië. Toch is dat een misverstand. Een kano is zo 'licht', zo hanteerbaar, dat hij al eeuwen terug gebruikt werd om over land van het ene watersysteem naar het andere te trekken. Sinds de kano vooral recreatief gebruikt werd, is dit uit zicht verdwenen. Net als technieken om stroomop te lijnen en te bomen. Het voelt goed om deze oude gebruiken weer in ere te herstellen, deze reis. Ook Elsa deed dat. Zij wist wilderniswegen te volgen. Het gevoel dat je ergens komen kunt waar...

Na die lange nacht, het is inmiddels 06.30 uur, schuiven we de Wideblom voorzichtig maar doodmoe op de oever en nog geen 5 minuten later ben ik in coma. De zon staat alweer hoog aan de hemel, het is bloedheet in de binnentent maar mugvrij en dus zalig om te slapen. Vijf bewusteloze uren. Rond het middaguur zitten we nog wat slaperig aan een tweede ontbijt. Opnieuw een mooie dag. Wel wind (bft 3-4) pal tegen. En nog altijd Hornavan. 'Even' naar de luwe kant peddelen, een baai oversteken: er zijn hier voortdurend grote wateroppervlakken over te steken (1 á 2 km) en middenop zo'n zee van donkerkoppige...

Garanties bestaan niet, alleen kansen. En een windstille nacht is zo'n kans. Op een meer als Hornavan (pakweg 75 km lang) is wind niet alleen lastig, het wordt al snel gevaarlijk. Helemaal in een open kano. Elsa Wideblom had geen mobieltje met databundel en kon dus niet zoals wij het weerbericht checken. Toch stookte ook zij het koffievuur soms overdag hoog op en voer 's nachts als de wind zich terugtrok. Ons plan is simpel: net zo lang doorvaren tot we echt moe zijn. Nooit vermoed dat dit zich pas na ruim 13 uur (met elk uur even uit de boot) zou voordoen. We hebben deze nacht 42 km afgelegd....