Jolanda Linschooten neemt je mee op haar avontuurlijke zoektocht naar de oorsprong van het mysterieuze noorderlicht. Op aanwijzing van een excentrieke professor trekt zij in haar eentje op ski’s over de diepgevroren Noorse Finnmark en kampeert bij Rendiersámi. Op meeslepende wijze vertelt zij over licht, land én mensen, die haar laten delen in de geheimen van de poolnacht.
Lees HIER de weblogs van de reizen in de poolnacht.
Night Light – in search of Aurora Borealis (1) from Jolanda Linschooten on Vimeo.
Bekijk hier de trailer van de theaterlezingen uit 2019:
MEER LEZEN:
“De meeste wetenschappers zullen het oneens met mij zijn”, verzuchtte professor Gullikstad Johnsen in zijn werkkamer aan de Universiteit van Tromsø, waar ik in opdracht van National Geographic Magazine mijn zoektocht naar het noorderlicht begon. “Moderne onderzoekers berekenen en beoordelen op grond van satellietgegevens zonder ook maar een blik naar buiten te werpen. Maar,” benadrukte Gullikstad Johnsen, “wie het poollicht écht wil ervaren, moet eruit, een nachtdier worden.” Dat was bepaald niet tegen dovemansoren gezegd en de Noorse professor zette hiermee onbedoeld meer in gang dan hij had kunnen denken.
Ik pakte mijn ski’s en gleed in mijn eentje de duistere poolnacht in. Op weg naar het oude noorderlicht-observatorium van Kristian Birkeland, hoog op een bergtop nabij Alta. Deze Noorse natuurkundige uit de vorige eeuw was een van de eersten die het verband ontdekte tussen het noorderlicht en de zon, wetenschappelijk gezien van groot belang omdat onze aardse kijk op dit mysterieuze lichtspel aan de arctische hemel hierdoor eindelijk uit de sprookjessfeer getild werd.
Door me onder te dompelen in de nacht, dat nachtdier te worden, probeer ik Birkeland te volgen die in een duistere ruimte onverschrokken naar de schoonheid van het licht zocht. Door zijn tijdgenoten werd Birkeland voor gek versleten, op mijn manier begrijp ik uitstekend hoe dat voelt. Want wie skiet er nu moederziel alleen door de Finnmark? Zo’n 600 kilometer boven de poolcirkel, waar het begin februari negentien uur per etmaal donker is. Wekenlang kampeer ik bij dertig graden onder nul, de route loopt over een dicht gevroren rivier met onbetrouwbaar ijs in een woeste canyon en als ik overvallen word door een storm, moet ik een sneeuwhol graven om te voorkomen dat ik met tent en al word weggeblazen.
Gaandeweg tijdens deze odyssee blijken alle ontberingen zinvol en ontvouwen zich de geheimen van de poolnacht. Want daarbuiten onder die kosmische vuurwerkshow valt alles samen: zowel de natuurwetenschappelijke verklaringen als de meer mythische verhalen van de Rendiersámi bij wie ik een tijdlang in een lavvu woon. Deze Sámi gaan al sinds mensenheugenis om met winterse ‘duisternis’ en al zijn de tijden veranderd, licht zien waar het donker is, blijkt een kunst die dit natuurvolk nog altijd beheerst. Als de kudde middenin de winternacht bijeengedreven moet worden, zie ik hun vakmanschap. Ik voel die dampende lijven van honderden rendieren langs me heen denderen. Tradities middenin moderne cultuur: in Kautokeino kán dat.
Als ik na allerlei omzwervingen en ontmoetingen uiteindelijk het observatorium op de top van de berg Haldde bereik, word ik opgewacht door een stoïcijnse Birkeland, in brons gegoten en met sneeuw bepleisterd. Hij steekt geen hand uit als ik bij windkracht zeven een kwartier bezig ben om de deur van dit historische bouwwerk vrij te graven. Als ik dat uiteindelijk voor elkaar heb brul ik tegen de storm: “Hé Kristian, je bent mooi wel genomineerd voor de Nobelprijs natuurkunde! Je staat zelfs op het Noorse briefje van 200 kronen!”
Birkeland zwijgt. Het ging hem niet om roem, hij was op zoek naar het licht in de nacht.
Net als mij.
