Expedities & Reizen

‘Imaaqaa’ is Groenlands voor ‘het zou kunnen, wellicht, maar misschien ook niet, het hangt ervan af en hé, kom op, hang niet zo vast aan al die zogenaamde zekerheden van je: verandering is de kern van leven - met onzekerheid moet je leren leven - of je nou wilt of niet!’ Toen ik dit begrip de eerste keer tegenkwam, dacht ik: logisch, lesson learned, ik ga erop letten. Maar de praktijk van imaaqaa bleek toch iets robuuster… Vol vertrouwen begon Frank (met hulp van mij waar het geen kwaad kon) in de herfst van 2019 aan de bouw van skin-on-frame kajak nr 2 - die we op mijn maat maakten....

Het is eind augustus 2019, wanneer ik - vooralsnog zonder Frank en zonder kajak - naar Groenland reis. Met het doel om alvast wat 'terrein te verkennen’ voor later, als onze kajak-expeditie van start gaat. De reden dat Frank nu niet mee reist, is vanwege onze kleine dierbare vriend, Herschel. Hij is op dat moment nog bij ons - en inmiddels op zo’n leeftijd dat reizen hem geen plezier verschaft.  Het plan is om alvast te kijken of we - als het later zover is - daar ter plekke onze kajaks kunnen bouwen. Want dat lijkt ons het mooist: daar waar de kajak zijn roots heeft, zelf opnieuw twee...

Je kent ’t wel. Dat iets begint met een onschuldig klein plannetje. Of nee, dat is nooit het werkelijke begin. Want om te dromen - in de zin van fantaseren over wat je écht zou willen als je alle barrières wegdenkt - moet je ‘verliefd’ raken. Blij worden van de gedachte alleen al. Dát maakt, dat je dat plannetje verzint.  Het bouwen van een Groenlandse kajak was in eerste instantie Franks plan. Zat al jaren in zijn hoofd. Ik moedigde hem aan, vanaf de zijlijn, dit was zijn project, hij moest die kajak gewoon echt eens gaan bouwen. Wat wist ik van zeekajaks? Laat staan van de zee. Leek...

Waar zijn de woorden gebleven? Die hoop bieden, die zeggen dat het heus goed komt, doe mij daar een zak vol van, mijn keel is droog en de paar woorden die ik eruit weet te wringen, schuren nog uren na. Ik wéét dat we dit moesten doen, met heel mijn hoofd weet ik het, maar mijn hart kan het niet volgen. Het voelt alsof de ik-mis-je-zo-heel-erg-pijn voor altijd in mijn botten staat gekerfd, als een inwendige tatoeage. Bestaan onzichtbare navelstrengen? Tussen mens en dier? Dan is die nu doorbroken en moet ik dit bloedende eindje afknopen.  Welkom in de wereld van de rouw. Ieder mens scharrelt...

Ik kreeg laatst een interessante vraag voorgelegd tijdens een interview. "Stel, je krijgt 100 miljoen om de wereld een beetje beter te maken. Waaraan zou je het uitgeven?" Antwoord: "Dat geld wil ik niet hebben. Alleen al het idee dat we onze wereld uitsluitend beter kunnen maken door een zak geld, daar gaat het - in mijn ogen - helemaal mis. Ik zou iedereen de 'diermodus' aan willen raden. Niet opgelegd door een of andere 'goeroe-achtige betweter', zonder ingewikkelde handleidingen of dure cursussen. Gewoon eens een paar uur in je uppie ergens de natuur ingaan (maar wees gewaarschuwd, die paar...

Groenland heeft mijn hart. In 2006 liep ik drie weken solo door die krankzinnig mooie bergen van Oost-Groenland, in 2007 staken Frank en ik op eigen kracht (en met hulp van wat wind in onze kites) de ijskap over en afgelopen zomer liep ik in mijn eentje door de bergen van het zuidwesten. Het is slechts een tipje van dit grote land, Kalaallit Nunaat. Het fascineert me grenzeloos. Daarom leer ik nu Groenlands (en Deens - voor als ik op enig moment vastloop in de vele 'q'-s), daarom ook lees ik veel over de historie én de huidige ontwikkelingen. Voor het vervolg. Dat zal een lange termijn plan worden....

"Geef me een kajak en een hondenslee. De rest mag je houden!", verzuchtte Knud Rasmussen uit de grond van zijn hart toen hij - tijdelijk in Denemarken - vol heimwee aan Groenland dacht. Knud Rasmussen (1879-1933) was één van de meest markante poolreizigers en beslist de enige die door de Groenlanders liefkozend 'Witte Eskimo' genoemd werd. Niet alleen ondernam Rasmussen de langste hondensledetocht ooit - van Groenland naar Alaska - maar boven alles verzamelde hij etnografische en antropologische details uit het leven van de Inuit omdat hij niet - zoals vele andere ontdekkingsreizigers - bezeten...

Op een dag, jaren terug - en ik laat even in het midden of het een goede of een kwade dag was - in elk geval was ik nog maar net voor mezelf begonnen als fotograaf en auteur (en dat daar later van alles bij zou komen, daarvan had ik geen idee), ging de telefoon. Zo'n zwart bakelieten monster, zo lang geleden dus. "Jolanda, dit is je dag." De hoofdredacteur van een vrij groot magazine. En hij wond er geen doekjes om. Zelfs toen, nog maar net begonnen, waren die paar woorden genoeg om me de rillingen over de rug te bezorgen. Ik haalde diep adem, "Eh, oh, oké", antwoordde ik, mezelf met moeite in toom...

"Maar ben je dan nooit bang?" is een vaak gehoorde vraag. Natuurlijk, zeker wel. Langdurig in je eentje in ruige natuur zijn maakt klein. Toch is dat is een belangrijke ervaring. Dat - én het feit dat er eigenlijk maar 1 ding is waar we bang voor moeten zijn. Namelijk de angst om niet écht geleefd te hebben. Ik ben nu ouder dan mijn moeder geworden is. Vlak voor ze overleed, vroeg ze me: 'Was dit het nou?' Ik kon niets zeggen. Mijn keel zat dicht, mijn hart liep over. Ze voegde er nog aan toe: 'Ik had het eigenlijk zo anders willen doen.' Haar woorden blijven me altijd bij. Ze doen pijn....